Vandaag houdt de Tweede Kamer een plenair debat over de ‘Staat van de Europese Unie’. Tijdens dit debat gaan Tweede Kamerleden in debat met de regering over haar strategische agenda voor de Europese Unie. Naast de Tweede Kamerfracties hebben in dit debat ook de Nederlandse Europarlementariërs spreekrecht.
Lees de inbreng van Tweede Kamerlid Arjan El Fassed.
Voorzitter. ‘We zijn ons ervan bewust dat het idee van een gemeenschappelijk Europa als een economisch project is ontstaan. Maar dit project blijft een illusie als de Europese waarden niet in acht worden genomen en afgedwongen, en het afwijken van deze waarden niet wordt gestraft’. Dit zijn de woorden van Hongaarse democratische krachten: journalisten, parlementariërs en mensen als de oud-dissident Konrad en Miklós Harasti, de voormalige OVSE vertegenwoordiger voor mediavrijheid.
Voorzitter. Deze Europeanen hebben gelijk. Ook Nederland heeft veel welvaart, banen en inkomen te danken aan Europa. Het is ook in Europees verband dat wij een antwoord moeten vinden op de grote kwesties waar Nederland voor staat.
Dat geldt niet alleen voor de financiële crisis maar ook de klimaatcrisis, de voedselcrisis en het veranderende krachtenveld op mondiaal niveau. In plaats van zichzelf verder te isoleren nu er een koude wind waait in Nederland zal het kabinet Europees richtinggevend moeten worden.
Europa is een waardengemeenschap – waar het goed moet zijn om te leven, waar individuele vrijheden worden gewaarborgd en basisrechten gerespecteerd worden. Dat is het fundament van het Europese project. Hoe kunnen we werken aan sterke interne markt, een stabiele gemeenschappelijke munt als deze basis niet met hand en tand wordt beschermd? Wat is het antwoord van de regering hierop?
Uit Hongarije komt een duidelijk signaal van mensen wier vrijheden niet worden gerespecteerd. De maatregelen die de regering Orban uitvaardigt leggen de bijl aan democratie en rechtstaat. Deelt het kabinet deze inschatting? Is het met mij van mening dat artikel 7 van het EU verdrag in werking moet worden gesteld?
Respect voor Europese grondrechten is een constante strijd. Er wordt gewaarschuwd voor een mensenrechtencrisis in Europa. Minderheden en vluchtelingen worden nog altijd onmenselijk behandeld. Uitsluiting en de voortgaande crisis beloven weinig directe verbetering voor de toekomst. En zodra mensen Noord-Afrika ontvluchten voor het geweld, maakten lidstaten aanstalten om het vrij verkeer in de Unie op te schorten. Hoe zorgt de regering ervoor dat in deze tijd grondrechten van alle inwoners van Europa beschermd worden? En deelt de regering onze mening dat respect voor grondrechten in de lidstaten getoetst moet worden?
Ook op een ander vlak worden grondrechten bedreigd. De regering zegt op te komen voor internetvrijheid. Dat moet ze doen niet alleen voor internetgebruikers in de Arabische wereld en elders maar ook hier in Europa. Verschillende studies constateren dat het Anti-Counterfeiting Trade Agreement, kort ACTA, op gespannen voet staat met het Grondrechtenhandvest van de Europese Unie en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Deelt de premier mijn mening dat het inwinnen van een advies van het Europese Hof van Justitie van grote waarde is voor het oordeel van de regering en van de Tweede Kamer? Is het kabinet bereid pas te overwegen het verdrag te ondertekenen als duidelijk is dat ACTA niet in strijd is met Europese grondrechten en andere verdragen?
Voorzitter. De slordige manier waarmee de Unie omgaat met grondrechten, leidt ook tot minder overtuigingskracht in andere delen van de wereld. Nationale voorkeuren voor specifieke landen mogen een effectief Europees buitenlands beleid gebaseerd op gedeelde Europese waarden en belangen niet in de weg staan. Dat geldt voor de situatie in Noord-Afrika maar ook in het Midden-Oosten. Daarbij vormt de opstelling van Nederland in Europa meer een obstakel voor vrede dan dat het respect voor mensenrechten dichterbij brengt. Hoe zorgen we ervoor dat Europa meer overtuigingskracht krijgt als het gaat om de bevordering van mensenrechten?
Tot slot voorzitter. Waarom horen we zo weinig over de klimaat- en voedselcrisis. Wereldwijd wordt een derde van alle voedselproductie verspild. In Europa gaat het om 89 miljoen ton per jaar. Dat stijgt tot 126 miljoen ton in 2020 als er nu geen maatregelen worden genomen. Gaat de regering er aan bijdragen om de voedselverspilling in 2025 te halveren en zich sterk maken voor een stevig Europees plan van aanpak om voedselverspilling aan te pakken?
Voorzitter, wat gaat deze regering doen om Nederland van de grootste viespeuk van Europa weer een koploper te maken? Honderd procent schone energie in 2050 is prima haalbaar maar in de energieroutekaart is dat scenario niet uitgewerkt. Bedrijven als Philips en Unilever willen net als wij dat Europa een ambitieuzer klimaatbeleid voert. Maar bij de regering vinden zij geen gehoor. Waarom niet? Verhoging van de CO2-reductiedoelstelling levert Nederland meer geld in de schatkist, zorgt voor schonere lucht, een lagere olierekening en jaagt de investeringen aan waar de Europese economie om schreeuwt. Wat gaat de regering doen om echte groene innovatie een impuls te geven?