Het Europees Parlement is diep teleurgesteld over de uitspraak van het Turkse Staatsveiligheidshof dat de eerder opgelegde gevangenisstraf voor de Koerdische politica Leyla Zana en vier van haar collega's herbevestigde. Joost Lagendijk, GroenLinks europarlementariër en voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europees Parlement, spreekt van een zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting en de rechtstaat in Turkije.

13 jaar geleden legden de zojuist verkozen Leyla Zana en haar collega-parlementariërs Hatip Dicle, Orhan Dogan and Selim Sadak hun eed in het Turkse parlement in het Koerdisch af. Hiervoor - en wegens vermeende banden met de van terrorisme verdachte PKK - werden ze veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf. Sinds 1994 zitten deze oud-parlementariërs in de Turkse gevangenis. In 1995 kreeg Zana de Sakharov-prijs. Dat is de jaarlijkse prijs van het Europees Parlement voor mensen die zich inzetten voor de mensenrechten.

Mensenrechtenhof
In 2002 oordeelde het Europese Mensenrechtenhof dat de veroordeling van de vijf Koerdische politici in strijd was met de Europese Conventie voor de Rechten van de Mens. De Turkse beslissing, vorig jaar, tot een herziening van het proces was een direct gevolg van een pakket hervormingen waardoor uitspraken van het mensenrechtenhof in het Turkse rechtssysteem werden geïntegreerd. Indertijd werd de heropening van het proces algemeen ontvangen als een teken dat Turkije hard op weg was om aan alle Europese criteria voor respect van de mensenrechten te voldoen.

Dezelfde fouten
Een delegatie van het Europees Parlement, onder leiding van Joost Lagendijk, heeft het tweede proces op de voet gevolgd. Al snel kwamen de europarlementariërs tot de conclusie dat dezelfde fouten werden gemaakt als bij het oorspronkelijke proces. Het belangrijkste bewijs tegen de verdachten kwam van politieagenten die niet op directe vragen van de verdediging mochten antwoorden, en de rechters lieten de openbare aanklager oordelen over de toelaatbaarheid van vragen van de verdediging.
 
Staastveiligheidshof afschaffen
Joost Lagendijk: "Hervormingen van het rechtssysteem hebben alleen zin als deze hervormingen ook naar de letter worden nageleefd. Natuurlijk kan en mag de regering de uitspraak van een onafhankelijk gerechtshof niet beïnvloeden. Maar de Turkse regering moet inzien dat bij dit proces de wetten met voeten werden getreden, en de enige logische conclusie moet zijn dat de regering besluit om de Staatsveiligheidshoven af te schaffen. Op die manier kan de regering laten zien dat wat vandaag gebeurd is een uitzondering op de regel is."