GroenLinks-europarlementariër Joost Lagendijk reist af naar Kosovo, aan de vooravond van het van kracht worden van de Kosovaarse grondwet. Op 15 juni zullen Kosovaren met behulp van de EU-missies bevoegdheden overnemen van de VN.

Lagendijk, die voor het Europees Parlement rapporteur is voor Kosovo, gaat juist nu naar Kosovo om uit te zoeken hoe de situatie zich zal ontwikkelen na de overdrachtsdatum, 15 juni.

Onafhankelijk
Sinds 17 februari is Kosovo officieel onafhankelijk, maar in de praktijk bleef het gezag liggen bij het VN-bestuur UNMIK. Na 15 juni zullen het Kosovaarse parlement en de Kosovaarse regering de hoogste instanties zijn. Wel blijft er een internationale vertegenwoordiging die zal toetsen of alle wetten in het land voldoen aan het Ahtisaari-plan, waar de Kosovaren zich aan hebben verbonden. Dit plan van de Finse oud-president en VN-bemiddelaar Ahtisaari voorziet onder andere in speciale rechten voor de Servische en andere minderheden en in de bescherming van het historisch erfgoed van Kosovo.

Rusland dwarsligger
De overdracht van bevoegdheden op 15 juni leek lange tijd problematisch, omdat de VN UNMIK geen opdracht gaf hieraan mee te werken. Secretaris-generaal Ban Ki-Moon wilde hier geen beslissing overnemen om VN-Veiligheidsraadlid Rusland niet voor het hoofd te stoten. Rusland is fel gekant tegen de Kosovaarse onafhankelijkheid. Het ziet er nu naar uit dat VN en EU toch overeenstemming zullen bereiken. Van UNMIK-baas Joachim Rücker en EU-gezant Peter Feith, die hoofd is van de internationale vertegenwoordiging hoopt Lagendijk te horen hoe dit in de praktijk gaat werken.

In gesprek met vice-premier
De Kosovaren worden ondertussen ongeduldig. Nadat de NAVO-inval in 1999 een einde maakte aan de terreur van het Servische regime in Kosovo, heeft UNMIK het land acht jaar lang provisorisch bestuurd. De verantwoordelijkheid voor de werkloosheid, de slechte energievoorziening, corruptie en andere problemen ligt tot nu toe bij UNMIK. Maar nu moeten de Kosovaren het zelf gaan doen. Lagendijk zal vice-premier Hajredin Kuci vragen hoe de regering van plan is deze grote problemen aan te pakken.

Minderheden
De legitimiteit van het Kosovaarse bestuur hangt mede af van de manier waarop die omgaat met de minderheden. Om hier een indruk van te krijgen zal Lagendijk in gesprek gaan met vertegenwoordigers van de SLS, de grootste Servische partij die meedeed aan de Kosovaarse verkiezingen, vertegenwoordigers van de Roma en van de Turkse minderheid. De veiligheid van de Serviërs wordt ook na 15 juni gegarandeerd door de NAVO. Daarom staat een gesprek met de NAVO-commandant ter plaatse ook op de agnenda.

Dialoog minister Buitenlandse Zaken
De onafhankelijkheid van Kosovo wordt ook bepaald door de relaties met andere landen. Tot nu toe wordt het land erkend door 43 landen. De VS, de meeste EU landen, Turkije en Japan hebben al betrekkingen aangeknoopt, maar er zijn ook een aantal landen die nog niets van een onafhankelijk Kosovo willen weten. Aan minister van Buitenlandse Zaken Skender Hyseni zal Lagendijk vragen hoe deze daar verandering in wil brengen.

Zie ook: