Vorige week dinsdag debatteerde de Tweede Kamer met minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken en minister Hillen van Defensie over de stand van zaken rond de politietrainingsmissie in Kunduz. Mariko Peters voerde namens GroenLinks het woord.

Zij wilde van het kabinet weten of het agentmonitoringssysteem voldoende werkt, ook in moeilijke gebieden waar bijvoorbeeld Nederland geen aanwezigheid heeft, of waar opstandelingen actief zijn. De inrichting van het monitoringssysteem komt van de regering, zij hebben dit volgsysteem opgezet.

Minister Hillen liet in antwoord op vragen hierover weten dat de Afghaanse politieagenten die door Nederland zijn opgeleid, naar behoren kunnen worden gevolgd. Hierdoor is er duidelijk inzicht of agenten bijvoorbeeld bij gevechtshandelingen betrokken zijn geweest, en zo ja in welke omstandigheden. Door koppeling van registratiesystemen, intelligence van de NAVO en de Afghaanse autoriteiten en eigen onderzoek, blijft het functioneren van de agenten in beeld. De positieve ervaringen met het monitoringssysteem zijn aanleiding voor andere NAVO-landen om het Nederlandse volgsysteem te willen overnemen.

Eerder deze maand meldde de Volkskrant en het televisieprogramma Nieuwsuur dat vijf agenten na hun opleiding betrokken zouden zijn geraakt bij vuurgevechten in gebieden waar Nederland nog niet aanwezig is. Volgens de agenten ging het hier in alle gevallen om zelfverdediging. Minister Hillen bevestigde in het debat dat er tot nu toe geen Afghaanse politieagent betrokken is geweest bij gevechtsacties die niet zouden stroken met het mandaat van de missie.

GroenLinks is tevreden over deze uitkomsten maar heeft de minister wel gevraagd om de Kamer in vervolgrapportages structureel te informeren over gevechtshandelingen die vragen op kunnen roepen.

F-16’s

Nederlandse F-16's in Afghanistan mogen bondgenoten in nood altijd te hulp schieten. Tot nu toe mochten de Nederlandse gevechtsvliegtuigen alleen te hulp schieten als ze toch al in de lucht waren en er een noodoproep van bondgenoten kwam. Apart opstijgen om hulp te bieden in een noodsituatie was verboden. Volgens minister Hans Hillen van Defensie lag de schuld van deze ongebruikelijke beperking bij hemzelf.  Hillen verklaarde een eerder debat met de Kamer over de missie in Kunduz “verkeerd te hebben geïnterpreteerd”. Er is dan ook geen uitbreiding van het mandaat van de missie nodig om de inzet van de F-16 te veranderen. Ook over de inzet van de F16s wil de Kamer voortaan structureel geïnformeerd blijven.

Politieke ontwikkelingen

GroenLinks riep minister Rosenthal voor de zoveelste maal op meer inzet te tonen op de politieke ontwikkelingen in Afghanistan, zoals het verzoeningsproces, de internationale samenwerking met Afghanistan na 2014 wanneer de volledige verantwoordelijkheid voor de veiligheid aan de Afghaanse autoriteiten zal zijn overgedragen, en de komende presidentsverkiezingen. De regering ondersteunt initiatieven die anderen hiertoe nemen, maar blijft vaag over de eigen rol die het kan spelen. Een toezegging dat in volgende Kamerbrieven in aanloop naar de NAVO-top van mei meer duidelijkheid gegeven zal worden, zal de fractie goed in de gaten houden.