De meeste fracties in het Europees Parlement zijn voorstander van sterker Europees economisch bestuur in de landen die de euro hebben (de eurozone), zo bleek woensdag in een debat met de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso. Het parlement is echter slecht te spreken over de aanpak die de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse president Sarkozy gekozen hebben met hun pact voor concurrentievermogen. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout vreest dat deze aanpak leidt tot een pact zonder tanden.

Permanent noodfonds

Het Europees Parlement kan instemmen met een snelle procedure voor de wijziging van het Verdrag van Lissabon, zo bleek woensdag, om ervoor te zorgen dat de eurozone vanaf 2013 beschikt over een permanent noodfonds voor landen die dreigen te bezwijken onder hun schuldenlast. Het fonds moet het huidige, tijdelijke noodfonds vervangen. Wel wil het Europarlement voordat het in maart zijn definitieve standpunt bepaalt van de eurolanden de verzekering dat de Europese Commissie een duidelijke rol krijgt bij de toepassing van dit permanente crisismechanisme.

Verantwoording afleggen aan het Europees Parlement

“De Europese Commissie is het best in staat om te bepalen of landen die een beroep doen op het fonds zich houden aan de strenge voorwaarden die aan de steun verbonden zullen worden. De Europese Commissie moet bovendien, anders dan de raad van Europese ministers, in het openbaar verantwoording afleggen aan het Europees Parlement”, stelt Eickhout. “De burgers van de eurolanden, van wie eens te meer financiële solidariteit gevraagd wordt, hebben recht op die verantwoording.”

Europese Commissie moet zich niet buitenspel laten zetten

Het is dan ook belangrijk dat Commissievoorzitter Barroso zich niet buitenspel laat zetten door de nationale regeringen, vervolgt Eickhout. Dat geldt nog sterker bij het concurrentiepact dat Merkel en Sarkozy begin deze maand hebben gelanceerd. Eickhout: “Ik juich het toe dat ook Duitsland nu het belang ziet van een sterkere afstemming van het economisch beleid binnen de eurozone. De E van Economische en Monetaire Unie lijkt eindelijk invulling te krijgen. Het concurrentiepact is echter op lompe wijze gepresenteerd en zal in de huidige vorm niet werken.”

Afspraken tussen regeringsleiders, hoe plechtig ook, worden pas nageleefd als zij worden vastgelegd in Europese wetgeving. Die komt er alleen als de Europese Commissie het initiatief naar zich toetrekt en een tweede wetgevingspakket voor economisch solide beleid opstelt. Barroso kondigde woensdag aan dat hij zich actiever gaat opstellen in die discussie.

Ook rijke landen moeten in actie komen

Eickhout is blij dat Barroso sprak over concurrentie én convergentie. Dat betekent dat niet alleen zuidelijke landen, met hun gebrek aan concurrentievermogen, maar ook de landen met een groot exportoverschot, zoals Duitsland, de maat moet worden genomen. Zij moeten hun binnenlandse vraag stimuleren, bijvoorbeeld door investeringen aan te jagen. Convergentie betekent ook dat er bindende afspraken moeten komen over een bodemtarief voor de belastingen op bedrijfswinsten. “Zo kan een evenwichtiger Europees economisch beleid tot stand komen, dat de pijn van hervormingen eerlijker verdeelt. Zo kan er een pact komen dat tanden heeft”, aldus Eickhout.